Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο ζωγραφιές. Από μικρή μου είχε δοθεί μεγάλη ελευθερία σχετικά με το πώς μπορώ να εκφράζομαι. Θυμάμαι να είμαι 5 χρονών και να ζωγραφίζω λουλουδάκια στους τοίχους του υπνοδωματίου μου. Θυμάμαι να είμαι 18 χρονών και να πετάω χρωματιστές πινελιές στους τοίχους του φοιτητικού μου σπιτιού (κάτι για το οποίο δε χάρηκε καθόλου ο ιδιοκτήτης). Τώρα, παίρνουμε με τη Νατάσα τα πινέλα μας, πάμε κάπου και ζωγραφίζουμε. Όχι κάτι συγκεκριμένο, όχι για κάποιον συγκεκριμένο λόγο, όχι γιατί είμαστε ζωγράφοι. Απλώς για να ζωγραφίσουμε.
Θα μπορούσα για ώρα να γράφω για τη σχέση μου με τη ζωγραφική, για το πώς με χαλαρώνει, ή για το πώς είχε μπλοκάρει σε κάποια περίοδο της ζωής μου λόγω μίας κριτικής που κακώς είχα λάβει σοβαρά υπόψιν μου.
Αλλά το θέμα αυτού του άρθρου είναι τα παιδιά. Και το ότι πρέπει να τα αφήνουμε να ζωγραφίζουν.
H ιστορία :
Αυτήν την περίοδο, κάνω μαθήματα ζωγραφικής σε κάποιους μικρούς μπόμπιρες. Με αφορμή τις σκέψεις που μου δημιουργούνται σε κάθε μάθημα ή δημιουργική επαφή λοιπόν, ζήτησα από τη Σοφία Μερτζανάκη που είναι Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος να μιλήσουμε μαζί για την αξία της ζωγραφικής στην ανάπτυξη των παιδιών.
Η αξία της ζωγραφικής στην ανάπτυξη των παιδιών :
Τα περισσότερα παιδιά αγαπούν ιδιαίτερα τη ζωγραφική. Κάθε σχέδιο είναι η έκφραση του δημιουργού του. Με το σχέδιο του, ο δημιουργός -παιδί συνομιλεί με τον κόσμο των ενηλίκων. Όταν ζωγραφίζουν , δημιουργούν το δικό τους κόσμο με τα δικά τους ξεχωριστά σχέδια και χρώματα πάνω στο χαρτί . Το σχέδιό τους συνθέτει μια ιστορία: την ιστορία των επιθυμιών τους, των συναισθημάτων τους, των φόβων του σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης , τους βιολογικούς και ψυχολογικούς ρυθμούς του. Θεωρούν τη ζωγραφική μια μορφή παιχνιδιού στο οποίο συνήθως επιδίδονται με προθυμία και απορροφώνται από αυτό όπως ακριβώς στο παιχνίδι τους με άλλα αντικείμενα. Ήδη από 18 μηνών τα παιδιά αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο να “μουτζουρώνουν ” στο χαρτί.
Οι φυσικές κινήσεις παρέχουν συναισθηματική απελευθέρωση αλλά βελτιώνεται και ο συντονισμός και ο έλεγχος των μυών όπως και οι γνωστικές ικανότητες του παιδιού. Αποτελεί τη δημιουργική πρακτική που το απελευθερώνει, διευρύνει
τις γνώσεις του, ολοκληρώνει την επαφή του με το κόσμο.
Πώς μπορούν οι γονείς να προτρέψουν τα παιδιά τους να καταπιαστούν με αυτή την τέχνη;
Οι γονείς είναι σκόπιμο να ενθαρρύνουν κάθε προσπάθεια που κάνει το παιδί τους από πολύ μικρή ηλικία για σχεδίαση , για να ενισχύσουν τη σωματική, γλωσσική και συναισθηματική ανάπτυξή του. Αρχικά , θα πρέπει να του παρέχουν όλα τα υλικά που είναι απαραίτητα για να ζωγραφίσει : χρώματα, μολύβια, χαρτιά και να του δείχνουν με ποιο τρόπο μπορεί να τα αξιοποιήσει. Τα υλικά δεν χρειάζεται να είναι ακριβά, αλλά χρειάζεται να είναι καλής ποιότητας και να λειτουργούν σωστά. Στα παιδιά αρέσει να πειραματίζονται με μια ποικιλία υλικών τέχνης (μολύβια, κιμωλίες, παστέλ, κάρβουνο κ.τ.λ.).
Πώς μπορούν οι γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά την ώρα που ζωγραφίζουν;
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν ότι η τέχνη είναι ένας τρόπος έκφρασης και δημιουργίας και δεν υπάρχει “λάθος” σε αυτό που θέλουν να εκφράσουν. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να μην συγκρίνουν τις ζωγραφιές των παιδιών τους με έργα άλλων παιδιών γιατί αυτό μπορεί να αποτρέψει το παιδί από τη ζωγραφική ιδιαίτερα αν ένα παιδί νιώθει ότι δεν έχει ιδιαίτερες ικανότητες. Μπορούν να ενθαρρύνουν το παιδί τους μιλώντας για κάποιο όμορφο χρώμα ή σχέδιο που χρησιμοποίησε και όχι να παρεμβαίνουν κάνοντας επικριτικά σχόλια για τα έργα τους. Είναι καλό οι γονείς να προτρέπουν τα παιδιά τους να περιγράψουν με δικά τους λόγια το θέμα της ζωγραφικής τους και να τους δείχνουν ότι έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους. Αυτή η διαδικασία μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού !
Επίσης , είναι χρήσιμο να του δείξουμε ότι η ζωγραφική μπορεί να γίνει κάτι ωραίο και διασκεδαστικό με το να βάψει κάτι με την παλάμη του , να ανακατέψει χρώμα με τα χέρια του , να λερώσει έναν τοίχο. Όταν τα παιδιά εξερευνούν από μόνα τους τα υλικά , ενισχύεται η ανάπτυξη της δημιουργικότητας και ο τρόπος επίλυσης των προβλημάτων.
Πώς συμβάλει αυτή η ενασχόληση στη μεταξύ τους σχέση;
Μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορούν οι γονείς να επικοινωνούν με το παιδί τους χρησιμοποιώντας μια καινούρια γλώσσα. Φτιάχνουν έτσι έναν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό αφιερώνοντας ποιοτικό χρόνο ο ένας στον άλλον και να νιώθουν ιδιαίτερα συναισθήματα μέσα από χρώματα, σχέδια και σχήματα. Η ζωγραφική είναι κατά κάποιο τρόπο μορφή ζωής. Ζωή γιατί το παιδί δημιουργώντας καταφέρνει να την αιχμαλωτίσει μέσα στο έργο του και να επικοινωνήσει με τον κόσμο των ενηλίκων.
Σοφία-Ερατώ Μερτζανάκη
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος( Msc)
Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία
Υπεύθυνη Ψυχολόγος του Κέντρου Πρόληψης και Συμβουλευτικής
Ευχαριστώ πολύ το Θάνο, την Ιωάννα και τη Μυρτώ που ζωγράφιζαν όσο έβγαζα τις φωτογραφίες γι’αυτό το άρθρο.
Ευχαριστώ πολύ τη Σοφία που συνέβαλε με τις γνώσεις της και την αγάπη της για τα παιδιά ώστε να γραφτεί αυτό το άρθρο. Ελπίζουμε διαβάζοντάς το, να σας παροτρύναμε λίγο να ζωγραφίσετε κι εσείς.
Είναι αυτό μοντέρνα τέχνη, ή μήπως είναι οι δαχτυλιές του Θάνου επάνω σε ένα χαρτί;
Τα λέμε σύντομα,
